Nadmierny koszt zerwania polisy

Postanowienie ogólnych warunków umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, przewidujące, że w razie wypowiedzenia umowy przez ubezpieczającego przed upływem 10 lat od daty zawarcia umowy, ubezpieczyciel pobiera opłatę likwidacyjną powodującą utratę wszystkich lub znacznej części zgromadzonych na rachunku ubezpieczającego środków finansowych, rażąco narusza interesy konsumenta i stanowi niedozwolone postanowienie umowne w świetle art. 3851 zdanie 1 k.c. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2013 r. I CSK 149/13 Biul.SN 2014/2/14, LEX nr 1413038, M.Prawn. 2014/17/923

Wyrok Sądu Najwyższego dotyczy stanu faktycznego, w którym powód wystąpił do Sądu Okręgowego – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z pozwem o uznanie za niedozwolone i zakazanie stosowania przez pozwanego w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umowy - ogólnych warunków umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym ze składką regularną N. S., zawartego w punkcie 11 Karty Parametrów stanowiącej integralną część OWU, dotyczącego pobierania przez pozwanego, w razie wypowiedzenia umowy przez ubezpieczającego przed upływem kolejnych 10 lat od daty zawarcia umowy, opłaty likwidacyjnej za realizację wykupu jednostek funduszu zgromadzonych na rachunku podstawowym ubezpieczonego w następującej wysokości: w I Roku Polisowym - 100%, w II Roku Polisowym - 100%, w III Roku Polisowym - 70%, IV Roku Polisowym - 60%, V Roku Polisowym - 50%, VI Roku Polisowym - 40%, VII Roku Polisowym - 30%, VIII Roku Polisowym - 20%, IX Roku Polisowym - 10%, X Roku Polisowym - 5%".

Zdaniem Sądu Najwyższego analizowana umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, jest umową mieszaną z elementami klasycznego modelu umowy ubezpieczenia na życie i postanowieniami charakterystycznymi dla umów, których celem jest inwestowanie kapitału. Przewidziana umową ochrona ubezpieczeniowa ma jednak, z uwagi na sumę ubezpieczenia, charakter symboliczny. Tak więc dominuje aspekt kapitałowy uzasadniający pogląd, że cel umowy zakłada istnienie długotrwałego stabilnego stosunku prawnego łączącego strony w celu zgromadzenia jak najwyższego kapitału i wygenerowania możliwie najlepszego efektu ekonomicznego dla ubezpieczającego, co zapewnia także ubezpieczycielowi określone korzyści

Zrozumiałe jest – zdaniem Sądu Najwyższego, że pozwany pozostaje zainteresowany jak najdłuższym uiszczaniem przez ubezpieczającego składek w celu ich dalszego inwestowania, ale jednak mobilizacja i zachęcanie klientów do kontynuowania umowy w dłuższym horyzoncie czasowym nie może polegać na obciążaniu ich, w przypadku wypowiedzenia przez nich umowy przed upływem 10 lat jej trwania, opłatami likwidacyjnymi, których charakter, funkcja oraz mechanizm ustalania nie zostały w ogólnych warunkach umowy wyjaśnione. Wbrew stanowisku pozwanego jest to okoliczność o kardynalnym znaczeniu dla oceny niedozwolonego charakteru tego postanowienia umownego w świetle art. 3851 § 1 k.c.

Zakwestionowane postanowienie umowne nakłada na konsumenta obowiązek poniesienia - w razie wypowiedzenia umowy przed upływem 10 lat - opłaty likwidacyjnej pochłaniającej wszystkie środki zgromadzone na jego rachunku podstawowym, jeśli wypowiedzenie umowy następuje w ciągu dwóch pierwszych lat trwania umowy oraz znaczną ich część w następnych latach i to bez względu na wysokość uiszczanej przez konsumenta składki, (której minimalna wysokość wynosi 12.000 złotych rocznie) oraz bez względu na wartość zgromadzonych na rachunku środków. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wskazał, że przejęcie przez ubezpieczyciela całości lub znacznej części tych środków w oderwaniu od rozmiaru uiszczonych przez ubezpieczającego składek rażąco narusza interes konsumenta, a nadto jest wyrazem nierówności stron tego stosunku zobowiązaniowego, kształtując prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Sąd Najwyższy podkreślił, że w postanowieniach badanego wzorca umownego brak jest jednoznacznego wskazania, że opłata likwidacyjna służy pokryciu znacznych kosztów ponoszonych przez ubezpieczyciela w związku z zawarciem umowy, w tym kosztów akwizycji i prowizji pośrednika, a nadto ma na celu zrównoważenie szczególnego prawa przysługującego ubezpieczającemu w postaci prawa wykupu. Takie więc ukształtowanie obowiązku nałożonego na konsumenta jest niezgodne z dobrymi obyczajami, zakładającymi lojalność przedsiębiorcy wobec konsumenta oraz konstruowanie jasnych i przejrzystych postanowień umownych bez zatajania jakichkolwiek okoliczności wpływających na prawną i ekonomiczną sytuację konsumenta w razie zawarcia umowy.

Sąd Najwyższy w omawianym orzeczeniu potwierdził aktualność linii orzeczniczej, wskazującej iż w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. "rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast "działanie wbrew dobrym obyczajom" w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Obie, wskazane w tym przepisie, formuły prawne służą do oceny tego, czy standardowe klauzule umowne zawarte we wzorcu umownym przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta. [por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r. I CK 832/04, Pr.Bankowe 2006/3/8, Biul.SN 2005/11/13, LEX 159111]

Przedstawione orzeczenie potwierdza możliwość odmowy ponoszenia kosztu zerwania umów ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym, gdy koszt ten ustalony jest z rażącym naruszeniem praw konsumentów. Z praktycznego punktu widzenia, biorąc pod uwagę to, że zazwyczaj ubezpieczyciele dokonywali potrąceń opłat likwidacyjnych przy wypłacie środków ubezpieczonemu, bardzo ważna jest możliwość ubiegania się w takich sytuacjach, od podmiotu który już pobrał taką opłatę, o zwrot opłaty likwidacyjnej jako nienależnego świadczenia.

Zainteresowanym polecam lekturę uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 30 kwietnia 2014 r. I ACa 1209/13, w którym sąd wskazał - zastosowana przez ustawodawcę formuła prawna niedozwolonego postanowienia umownego (art. 3851 § 1 k.c.) oznacza, że pobieranie świadczeń w wykonaniu takiego niewiążącego konsumenta postanowienia nie miało umocowania w umowie. W konsekwencji bezpodstawnie pobrana, zawyżona część odsetek winna być zwrócona według konstrukcji zwrotu nienależnego świadczenia w rozumieniu art. 410 § 1 k.c., a odpowiedzialność banku lokuje się w płaszczyźnie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. [lex nr 1496006, http://orzeczenia.ms.gov.pl]

Potrzebujesz porady prawnej?

zadzwoń 691 863 192 / napisz radca@kancelaria-kaczor.pl

Aktualności

Mariusz Kaczor aktualnosci
Sąd Najwyższy: ryczałty za nocleg kierowców do zwrotu

Sąd Najwyższy zmienił swoją linię orzeczniczą na niekorzyść kierowców podróżujących za granicę.

Więcej
Mariusz Kaczor aktualnosci
Nadmierny koszt zerwania polisy

Nadmierny koszt zerwania polisy.

Więcej
Mariusz Kaczor aktualnosci
Podróż służbowa zawodowych kierowców

Nowa uchwała ważna dla kierowców samochodów ciężarowych oraz właścicieli przedsiębiorstw transportowych.

Więcej
Mariusz Kaczor aktualnosci
Cicha rewolucja w spółkach kapitałowych.

Niedopuszczalny jest wpis do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym jednego prokurenta z zastrzeżeniem, że może on działać tylko łącznie z członkiem zarządu.

Więcej
Mariusz Kaczor aktualnosci
Wzór pełnomocnictwa

Wzór pełnomocnictwa udzielanego przez osobę fizyczną/prawną.

Więcej
Mariusz Kaczor aktualnosci
Umowa sprzedaży samochodu

Do Państwa dyspozycji przekazuję wzór umowy sprzedaży samochodu.

Więcej

Kontakt

Mariusz Kaczor

Kancelaria radcy prawnego
Prawnik Legnica

telefon 691 863 192
e-mail radca@kancelaria-kaczor.pl

adres ul. Rataja 33/1, 59-220 Legnica
Zobacz na mapie

Formularz kontaktowy

Informujemy, że administratorem podanych przez Panią/Pana danych osobowych jest Kancelaria radcy prawnego Mariusz Kaczor, z siedzibą Rataja 33/1, 59-220 Legnica. Dane osobowe będą przetwarzane w celach związanych z udzieleniem odpowiedzi na zadane pytanie. Dane nie będą udostępniane, z wyjątkiem podmiotów upoważnionych na podstawie przepisów prawa. Przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych oraz ich poprawiania. Podanie danych jest dobrowolne, ale uzupełnienie pól oznaczonych, jako „pola wymagane” jest konieczne do udzielenia odpowiedzi na pytanie.
Załącz umowę / dokument   Usuń  

Pola z (*) są wymagane